LESPLANNEN
De Aeromodeller
- België
- Wind
- B1
Opwarming
Een ornithopter (van het Griekse ornis, ornith- “vogel” en pteron “vleugel”) is een vliegtuig dat vliegt door met de vleugels te slaan. Dit ontwerp is van Leonardo Da Vinci die de vlucht van vogels bestudeerde.
- Vogels, vleermuizen, vlinders, insekten
Pinguin, kiwi, stuifvogel, emoe, kakapo, stoomboot eend, weka, takahe, kasuaris
- Zou jij willen vliegen?
- Waar zou je als eerste naartoe gaan?
Woordenschat
Cultureel Erfgoed Achtergrond
Vliegen is waarschijnlijk de oudste droom van de mensheid. Maar niet alle pogingen zijn succesvol geweest.
In de Griekse mythologie probeerden Daedalus en zijn zoon Icarus bijvoorbeeld te vliegen met behulp van wassen vleugels. Daedalus was een architect, de bouwer van het labyrint van Kreta, en de echtgenoot van een slavin genaamd Naucrae. Icarus werd samen met Daedalus gevangen gehouden op het eiland Kreta door de koning van het eiland, Minos.
Daedalus besloot het eiland in het geheim te ontvluchten. Maar omdat Minos het water en het land beheerste, ging Daedalus aan de slag om vleugels te maken voor zichzelf en zijn zoon, Icarus. Hij rangschikte de veren volgens hun grootte en maakte ze aan elkaar vast met een koord en bijenwas. Daarna gaf hij elke vleugel een gladde kromming als die van een vogel.
Toen hij klaar was met zijn werk, sloeg Daedalus met zijn vleugels en bevond zich in de lucht. Daarna rustte hij zijn zoon op dezelfde manier uit en leerde hem vliegen. Toen ze klaar waren om op te stijgen, gaf Daedalus Icarus advies. Niet te hoog vliegen omdat de hitte van de zon de was zou doen smelten, noch te laag vliegen omdat het zeeschuim de vleugels nat zou maken en ze te zwaar zouden worden om te vliegen.
Ze passeerden enkele eilanden in de Middellandse Zee, en de jongen begon te stijgen. De hete zon verzachtte de was die de veren bij elkaar hield en ze vielen uit elkaar.
Icarus sloeg met zijn armen, maar er waren niet genoeg veren over om hem in de lucht te houden, en hij viel in zee.
Zijn vader huilde en betreurde zijn uitvinding. Hij noemde het land bij de plek in zee waar Icarus was gevallen Icaria, ter nagedachtenis aan zijn zoon.
Luisteren
Luister naar het fragment en beantwoord de vragen:
Het verhaal lezen
De maker van dit prachtige kunstwerk is Henri Van Herwegen, beter bekend als Panamarenko. Hij was een Belgische kunstenaar die in 2019 overleed en beroemd is om zijn vliegconstructies. In 1969 begon Panamarenko te werken aan “The Aeromodeller”, het grootste luchtschip dat hij ooit zou bouwen en een icoon in zijn carrière. De bouw van deze enorme Zeppelin zou duren tot 1971. De kunstenaar, die geïnteresseerd was in de mythe van Icarus, ging op zoek naar vrijheid en verlangde naar verkenning. De wereld was zijn speelveld, en de mogelijkheden waren oneindig. Deze ideeën werden weerspiegeld in “The Aeromodeller”, waarmee de kunstenaar zich vrij in de lucht kon bewegen. De Zeppelin bestaat uit drie delen. Allereerst een massieve, dertig meter lange ballon. Ten tweede, twee vliegtuigmotoren om het luchtschip te besturen. En als laatste een rieten gondel, die is ingericht als leefruimte.
Op zaterdag 26 juni 1971, om 11 uur ’s ochtends, mocht hij zijn inmiddels wereldberoemde Aeromodeller lanceren in een weiland in Balen. Panamarenko wilde met zijn eerste vlucht van Balen naar Arnhem in Nederland reizen, om daar deel te nemen aan een kunstmanifestatie. Vlak voordat alles klaar was, ontving hij een telegram uit Nederland met de mededeling dat hij het Nederlandse luchtruim niet in mocht. Panamarenko gaf echter niet op. Panamarenko’s team rolde de polyester hoes uit op de weide waar koeien graasden. Even later arriveerde een vrachtwagen met 65.000 liter waterstofgas. Na enkele uren tikken kwam de ballon eindelijk tot leven en begon vrolijk te dansen. Maar plotseling stak de wind onverwacht op, waardoor de fragiele “Aeromodeller” in een stuk speelgoed veranderde. De wind werd te sterk, en de operatie werd afgebroken.
Panamarenko’s pogingen om “The Aeromodeller” te testen mislukten. Of hij ooit zou kunnen vliegen blijft dubbelzinnig, maar juist door die dubbelzinnigheid heeft het werk een poëtische dimensie. Panamarenko slaagt erin het onbekende, in dit geval het luchtruim, te verkennen door te suggereren dat het mogelijk is.
De geschiedenis van de mensheid staat bol van vliegpogingen die uiteindelijk uitmondden in de huidige luchtvaartindustrie.
In 1485 begon Leonardo da Vinci de vlucht van vogels te bestuderen. Hij besefte dat de mens te zwaar en niet sterk genoeg was om te vliegen met vleugels die gewoon aan zijn armen waren bevestigd. Daarom schetste hij een toestel waarbij de vliegenier op een plank gaat liggen. Hij werkte aan twee grote membraanvleugels met behulp van handhefbomen, voetpedalen en een systeem van katrollen.
Honderden jaren later werd Otto Lilienthal in 1847 in Duitsland geboren. Hij wordt beschouwd als een van de pioniers van de luchtvaartgeschiedenis. Samen met zijn broer Gustav observeerde hij jarenlang de vlucht van vogels, totdat hij besefte dat het nabootsen van de natuur niet voldoende was. Hij deed experimenten met platte en gebogen oppervlakken blootgesteld aan de wind, en ontdekte hoe kromming de lift beïnvloedt. Met behulp van gedetailleerde tekeningen en complexe wiskundige formules over lengte en gewicht berekende Otto Lilienthal hoe hij het beste een zweefvliegtuig kon ontwerpen dat kon vliegen.
Vanaf 1894 begon Lilienthal te vliegen met zijn zweefvliegtuig, dat hij Normalsegelapparat noemde. Dit was zijn meest geavanceerde constructie. Het Normalsegelapparat had een spanwijdte van 6,7 meter en een vleugeloppervlak van 13 vierkante meter. Vanaf de hellingen van het Rijngebergte maakte Lilienthal vluchten waarbij hij tot 250 meter kon zweven. Zijn uitvinding veroorzaakte grote sensatie.
Lilienthal produceerde nog meer modellen van zijn Normalsegelapparat en verkocht ze in Duitsland en andere landen. Hij kon echter niet lang van zijn roem genieten. Op 9 augustus 1896 stortte hij tijdens een testvlucht van 15 meter hoogte neer en stierf de volgende dag op 48-jarige leeftijd.
Aan het begin van de 20e eeuw ontwikkelden de gebroeders Wright het eerste vliegtuig. De Wright Flyer maakte op 17 december 1903 in North Carolina de eerste duurzame vlucht van een vliegtuig dat door een mens werd aangedreven en gecontroleerd en dat zwaarder was dan lucht. Om beurten maakten de Wrights die dag vier korte vluchten op lage hoogte. De vliegroutes waren in wezen allemaal recht; bochten werden niet geprobeerd. Elke vlucht eindigde in een hobbelige en onbedoelde landing. De laatste vlucht, van Wilbur, legde 260 meter af in 59 seconden. Dit is veel langer dan de drie voorgaande vluchten van respectievelijk 37, 53 en 61 meter in 12, 12 en 15 seconden. Bij de landing van de vierde vlucht braken de voorste liftsteunen, die de Wrights hoopten te repareren voor een mogelijke vlucht van 6 km. Zij slaagden daar echter niet in en de Wright Flyer vloog nooit meer.
Begrijpend lezen
Zijn de volgende zinnen waar of onwaar?
Grammatica
Verbindingswoorden gebruiken.
Dit zijn woorden die 2 of meer zinnen met elkaar verbinden.
Een verbindingswoord kan
• ideeën toevoegen: en
• kiezen tussen mogelijkheden: of
• tegengestelde ideeën introduceren: echter
• het resultaat van iets laten zien: daarom
Het passief.
Het passief wordt gebruikt om formeler of objectiever te klinken. De actieve vorm benadrukt de uitvoerder van een handeling, terwijl de passieve stem de nadruk legt op het voorwerp van de handeling.
We gebruiken de actieve vorm om te praten over dingen die mensen doen.
We gebruiken de passieve vorm om te praten over dingen die mensen overkomen.
Passieve zinnen in het Nederlands worden gevormd met “worden + participium”(presens en imperfectum) of “zijn + participium” (perfectum).
Meer informatie vind je in deze video:
Extra activiteiten
- Bekijk meer werk van Panamerenko: https://www.panamarenko.be/nl
- Maak en laat een vlieger op, met behulp van deze instructies: https://nl.wikihow.com/Een-vlieger-maken
- Als je meer wilt weten over verbindingswoorden, ga dan naar: https://onzetaal.nl/taalloket/voegwoord
Extra middelen voor leerlingen
- Als u wilt leren over belangrijke momenten in de geschiedenis van het vliegen, lees dan https://isgeschiedenis.nl/nieuws/pioniers-in-de-luchtvaart